Eklendiği Tarih
Feb 2, 2025 7:54 AM
Görsel
Aşağıdaki listede yer alan “50 Görgü/Sosyal Kural”, gündelik yaşamda çoğu zaman sözlü olarak dile getirilmeyen ancak uyulduğunda toplumsal ilişkileri rahatlatan, insanları birbirine karşı daha saygılı ve anlayışlı kılan ilkelerdir. Her kuralın yanında, hayatın içinden küçük bir örnek bulacaksınız:
- Birini konuşmasının ortasında bölmemek.
- Açıklama: Bir kişi konuşurken sözünü kesmek saygısızlıktır. Dinlemek, karşınızdakine değer verdiğinizi gösterir.
- Örnek: Arkadaşınız size bir hikâye anlatırken, “Dur bir dakika!” diyerek konuyu değiştirmeniz, onun sözünü kesmek anlamına gelir.
- Her zaman “teşekkür ederim” demek.
- Açıklama: Yapılan iyiliği veya yardımı takdir etmek ilişkileri güçlendirir.
- Örnek: Bir mağazada size yardımcı olan görevliye “Teşekkür ederim” diyerek ayrılmanız.
- Birinin dış görünüşüne (pozitif olmadıkça) yorum yapmamak.
- Açıklama: Olumsuz veya gereksiz yorumlar kırıcı olabilir. Güzel bir iltifat olumlu bir istisnadır.
- Örnek: “Ne kadar kilo almışsın” demek yerine, “Saçın çok güzel olmuş” gibi olumlu bir ifadeyi tercih etmek.
- Sıraya saygı duymak, önüne geçmemek.
- Açıklama: Toplu taşıma, kasa vb. sıralarda bekleyen insanların hakkını gasp etmemek gerekir.
- Örnek: Market kasasında sıra varken en öndeki boşluktan öne atlamaya çalışmamak.
- Aramadan önce kısa bir mesajla müsait olup olmadığını sormak (metin göndermek).
- Açıklama: Doğrudan aramak yerine önce müsaitliği kontrol etmek, karşınızdakine saygı gösterir.
- Örnek: “Müsait misin? Bir şey danışacağım.” gibi bir mesaj göndermek.
- İş yerinde gereğinden fazla özel bilgiyi paylaşmamak.
- Açıklama: Kişisel konulardan çok bahsetmek profesyonelliğe zarar verebilir.
- Örnek: Toplantı ortasında aile meselelerinizi tüm ekibe anlatmak yerine sadece yakın çalışma arkadaşlarınızla özel olarak konuşmak.
- Emanet alınan eşyayı zamanında ve hasarsız geri vermek.
- Açıklama: Ödünç aldığınız bir eşya, onu veren kişinin güvendiğinin işaretidir.
- Örnek: Arkadaşınızdan ödünç aldığınız kitabı birkaç hafta içinde temiz ve yıpranmamış şekilde iade etmek.
- Ortak sos veya dip gibi yiyeceklere iki kez aynı kaşık/çubuk/bisküviyle batmamak (Double dip yapmamak).
- Açıklama: Ortak tüketilen yiyeceklerin hijyenine dikkat etmek gerekir.
- Örnek: Cipsi sosluğa batırıp ısırdıktan sonra tekrar aynı tarafını sos kabına sokmamak.
- Kalabalıkta geçerken “Affedersiniz” veya “Pardon” demek.
- Açıklama: İnsanlar arasında yol açarken küçük bir söz bile nazikliği gösterir.
- Örnek: Metroda kalabalıktan inerken “Pardon, yol verir misiniz?” diye ricada bulunmak.
- Birine rahatsız edici şekilde bakmamak veya dik dik seyretmemek.
- Açıklama: Sürekli göz teması kurmak veya rahatsız edici biçimde bakmak kişiyi tedirgin eder.
- Örnek: Restoranda yan masadaki insanlara uzunca ve sessizce bakmak yerine kendi arkadaş grubunuzla ilgilenmek.
- Kişisel ses/görüntü kullanımında kulaklık kullanmak.
- Açıklama: Herkesin aynı ortamda dinlemek istemeyebileceği müzik veya videoları kulaklıkla izlemek daha saygılıdır.
- Örnek: Otobüste yüksek sesle dizi izlemek yerine kulaklık takarak izlemek.
- Umumi tuvaletleri kullanırken sifonu çekmek.
- Açıklama: Ortak kullanım alanlarının temizliğine dikkat etmek toplu yaşamın temel gereğidir.
- Örnek: İşi bittikten sonra klozeti kirli bırakmamak ve sifon çekmek.
- Yaşlı, hamile veya ihtiyacı olan birine koltuğu vermek.
- Açıklama: Toplum içinde yardıma ihtiyacı olana öncelik tanımak saygı ve empati göstergesidir.
- Örnek: Otobüste oturuyorken, ayakta duran yaşlı biri varsa kalkıp yerinizi vermek.
- Biriyle tokalaşmaya çalışırken elini havada bırakmamak.
- Açıklama: Tokalaşma jesti sosyal bir selamlaşmadır, cevapsız bırakmak kaba karşılanır.
- Örnek: Karşınızdaki elini uzattığında görmezden gelmek yerine kısa ve nazik bir el sıkış gerçekleştirmek.
- Bir yere misafir götürmeden önce mutlaka sormak.
- Açıklama: Ev sahibi veya organizatör, fazladan birini ağırlamaya hazır mı bilmiyor olabilirsiniz.
- Örnek: Arkadaşınızın evine davet edildiğinizde, yanınızda başka bir arkadaşınızı getirip getiremeyeceğinizi önceden sormak.
- Kırdığınız, bozduğunuz şeyi tamir etmek veya yenisiyle değiştirmek.
- Açıklama: Maddi manevi sorumluluğu üstlenmek ilişkilerin sağlıklı kalmasını sağlar.
- Örnek: Yanlışlıkla arkadaşınızın kupasını kırdığınızda yerine yenisini almak.
- Duş giderinde saç vb. atıkları bırakmamak.
- Açıklama: Ortak kullanımlı banyolarda hijyen ve suyun düzgün akması için temizliğe dikkat etmek gerekir.
- Örnek: Ev arkadaşınızın banyosunu kullanırken duş sonrası saçları giderden temizlemek.
- Asansörden inenlere önce izin verip sonra binmek.
- Açıklama: Dar bir alandan önce çıkanların yolu açmasını beklemek, sıkışıklığı önler.
- Örnek: Asansör kapısı açıldığında içindekilerin çıkmasını bekleyip daha sonra girmek.
- Yemek yerken dökülen kırıntıları veya lekeleri temizlemek.
- Açıklama: Ortak masalarda, evde veya ofiste kişisel temizlik kurallarına uymak herkes için rahat bir ortam sağlar.
- Örnek: Kafeteryada yediğiniz sandviçin kırıntılarını masada bırakmamak ve silmek.
- Birinin telefon ekranına fazlaca eğilip bakmamak.
- Açıklama: Kişisel alan ve gizlilik ihlal edilmemelidir.
- Örnek: Arkadaşınız mesaj yazarken sürekli ekrana göz atmaya çalışmamak.
- Başkalarının zamanına saygı duymak, geç kalmamak.
- Açıklama: Randevulara veya toplantılara sürekli geç kalmak, karşınızdakinin zamanını çalmaktır.
- Örnek: 10:00’da buluşma varsa 10:15’te değil, mümkün olduğunca 10:00’da orada olmak.
- Hapşıran birine “Çok yaşa” veya benzeri nazik sözler söylemek.
- Açıklama: Kültürümüzde yerleşik nazik bir gelenektir; kişinin rahatsızlığını dikkate almak önemlidir.
- Örnek: Ofiste birisi hapşırınca hafif bir gülümsemeyle “Çok yaşa” demek.
- Grup içinde başkalarının yanında gizli sırlar fısıldamamak.
- Açıklama: İnsanların kendini dışlanmış hissetmesine neden olabilir. Ortamda herkesin duyabileceği konular konuşulmalıdır.
- Örnek: Beş kişilik bir sohbette, içlerinden biriyle özel bir şey konuşmak için kenara çekilmek veya kulağına fısıldamak yerine uygun bir anı kollamak.
- Başka birine ödeme yaparken (gişe, kasa vb.) sıramızı kapmaya çalışanlara karşı dikkatli olmak, fakat yine de nazik davranmak.
- Açıklama: “Sıraya saygı” kuralının alt vurgusu; gerekirse kibarca “Pardon, ben bekliyordum” diyerek hakkınızı savunmak.
- Örnek: Sinema gişesinde sıradayken arkadan öne atlamaya çalışan kişiye “Affedersiniz, sıradaydım” demek.
- “Rahatsız etmeyin” işaretine veya ifadesine saygı duymak.
- Açıklama: Kişi açıkça rahatsız edilmek istemediğini belirtiyorsa buna uymak gerekir.
- Örnek: Otel kapısında “Do Not Disturb” yazan odayı ısrarla çalmamak.
- Film izlerken yüksek sesle konuşmamak.
- Açıklama: Salon veya ev ortamında filmden keyif alan insanların konsantrasyonunu bozmak saygısızlıktır.
- Örnek: Sinemada sürekli yorum yapmak yerine sessizce izlemek.
- Öksürürken veya hapşırırken ağzı kapatmak.
- Açıklama: Mikropların yayılmasını önlemek ve hijyen sağlamak için basit ama gerekli bir davranıştır.
- Örnek: Hapşırırken dirsek içini veya mendil kullanmak.
- Uçakta kol dayanağına tek başınıza tamamen hakim olmamak.
- Açıklama: Dar alanlarda paylaşımcı olmak, yolculuğu herkes adına daha konforlu yapar.
- Örnek: Uçak koltuğunda iki kol dayanağının ikisini de kaplamayıp yandaki kişinin de dirseğini koymasına izin vermek.
- Şerit değiştirirken sinyal vermek.
- Açıklama: Trafik kuralları kadar, karşı tarafa haber vermek de güvenliği sağlar.
- Örnek: Sola dönecekseniz birkaç saniye önceden sinyal kolunu aşağı/yukarı doğru (ülkeye göre) kullanmak.
- Paylaşımlı çalışma ortamlarında masaları düzenli bırakmak.
- Açıklama: Ortak alanları kirli veya dağınık bırakmak, diğer insanların kullanımını zorlaştırır.
- Örnek: Kütüphanede çalıştıktan sonra masadaki atık kâğıtları veya kahve bardaklarını çöpe atmak.
- Başkaları sohbet ederken tam ortalarında durup yolu kapatmamak.
- Açıklama: Kaldırım veya koridor gibi alanlarda öbeklenip diğer geçişlere engel olmamak önemlidir.
- Örnek: Sokakta üç-dört kişi yan yana durup bütün kaldırımı kapatmak yerine biraz kenara çekilmek.
- Kapalı bir kapıdan girmeden önce kapıyı çalmak.
- Açıklama: Özel alana saygı göstermek için izin almak gerekir.
- Örnek: Müdürün ofisine girmeden önce kapıyı iki kez tıklatıp “Girebilir miyim?” diye sormak.
- Ödünç alınan kitapları temiz, yıpratmadan ve zamanında geri vermek.
- Açıklama: Kitaplar kişisel değeri yüksek eşyalar olabilir, saygıyla yaklaşmak gerekir.
- Örnek: Altını çizmek, sayfalarını katlamak yerine notlarınızı ayrı kâğıda almak; ardından kitabı iade etmek.
- Başkasının arabasına çöpünüzü bırakmamak.
- Açıklama: Özel alanlara saygı duymak; özellikle sizin atığınız yüzünden kirlenmemesine özen göstermek.
- Örnek: Yolculuk sırasında içtiğiniz meşrubat kutusunu arabada bırakmak yerine yanınıza alıp çöpe atmak.
- Alerji veya diyet kısıtlamaları varsa önceden belirtmek.
- Açıklama: Ev sahibi veya restoran, sizin özel durumunuza göre hazırlık yapabilsin.
- Örnek: Yemeğe davet edildiğinizde, “Glüten alerjim var” ya da “Veganım” demek.
- Hesap ödenirken eşit veya adil bir paylaşım teklifinde bulunmak.
- Açıklama: Toplu yemeklerde adaleti ve dostluğu koruyan davranıştır.
- Örnek: İki kişi yemek yediğinizde, “Hesabı bölüşelim mi?” diye sormak veya önceki sefer kim ödediyse bu sefer siz ödemek.
- Orada olmayan birini çekiştirmemek, dedikodu yapmamak.
- Açıklama: Kişinin arkasından konuşmak güven duygusunu zedeler.
- Örnek: Arkadaş grubunda olmayan birinin kötü yanlarını ballandırarak anlatmak yerine, varsa sorunları yüz yüze konuşmak.
- Halka açık alanlarda yüksek sesle hoparlörden konuşma yapmamak.
- Açıklama: Telefon görüşmelerini herkesin duymasına gerek yok, ayrıca gürültü kirliliği yaratır.
- Örnek: Metroda veya kafede hoparlörü açıp konuşmak yerine kulaklıkla konuşmak.
- Toplu taşımaya binerken inenlere öncelik vermek.
- Açıklama: Tıpkı asansörde olduğu gibi, araçtan çıkanlara yol vererek trafiği hızlandırmak.
- Örnek: Metrobüse binerken kapının kenarında bekleyip önce inenlerin rahatça dışarı çıkmasını sağlamak.
- “Lütfen” kelimesini kullanmak.
- Açıklama: Ricalarınızı nazik bir dille ifade etmek, olumlu bir iletişim ortamı yaratır.
- Örnek: “Bana tuzu verir misin?” yerine “Lütfen bana tuzu uzatır mısın?” demek.
- Birinin telefon galerisinde gezinmemek, izin alınsa bile aşırı ileri gitmemek.
- Açıklama: Kişisel veriler ve fotoğraflar gizlilik içerebilir, saygı duymak gerekir.
- Örnek: Arkadaşınız bir fotoğraf göstermek için telefonunu size verdiğinde, sadece gösterilen fotoğrafa bakmakla yetinmek.
- Toplantılarda veya derslerde telefonu sessizde tutmak.
- Açıklama: Sürekli telefon sesi dikkat dağıtır, profesyonelliğe gölge düşürür.
- Örnek: Sunum sırasında yüksek sesle çalan telefona koşuşturmamak için önceden sessize almak.
- Birinin “hayır” deme hakkına saygı duymak.
- Açıklama: Zorla ısrar etmek veya suçluluk hissettirmek ilişkileri zedeler.
- Örnek: Arkadaşınız bir aktiviteye gelmek istemediğinde tekrar tekrar “Hadi ama, gelmelisin!” diyerek baskı yapmamak.
- Arkadaşlıkların her zaman ücretsiz hizmet demek olmadığını anlamak (bedava talep etmemek).
- Açıklama: Profesyonel veya maddi değeri olan konularda arkadaşınızdan bedelsiz yararlanmak onları rahatsız edebilir.
- Örnek: Tasarımcı olan arkadaşınızdan sürekli ücretsiz logo tasarlamasını istemek yerine karşılığında ücret ödemek veya başka bir şekilde jest yapmak.
- Spor yaparken birini durdurup sohbet açmaya çalışmamak (sporu bölmemek).
- Açıklama: Antrenman esnasında kişi odaklanmak ister, uzun muhabbet rahatsızlık yaratabilir.
- Örnek: Koşu bandındayken nefes nefese spor yapan birine uzun sorular sormak yerine, işini bitirmesini beklemek.
- Ortak kullanılan cihaz (TV, konsol vb.) kumandasını paylaşmak.
- Açıklama: Uzun süre tek başınıza elinizde tutup istediğiniz programı açmak bencillik olur.
- Örnek: Misafirlikte televizyonu hep kendi istediğiniz kanalda tutmak yerine “Ne izlemek istersiniz?” diye sormak.
- Küçük odalarda veya kalabalık mekanlarda kişisel alana özen göstermek (fazla yaklaşmamak).
- Açıklama: İnsanların mesafe ihtiyacı ve konfor alanlarına saygı önemlidir.
- Örnek: Asansörde gereksiz yere çok yakına sokulmak yerine bir adım mesafe bırakmak.
- Sohbetlerde aşırı övünmekten kaçınmak.
- Açıklama: İnsanı kibirli gösterir ve dinleyenleri rahatsız eder. Başarılarınızı paylaşabilirsiniz ama dozu iyi ayarlamak gerekir.
- Örnek: “Son model arabam var, ne kadar pahalı olduğunu tahmin bile edemezsiniz!” gibi cümleleri sıkça kullanmamak.
- Ayrılmadan önce ev sahibine veya mekân sahibine teşekkür etmek.
- Açıklama: Gösterilen misafirperverliğe saygı göstermek ilişkinizi güçlendirir.
- Örnek: “Bizi ağırladığınız için çok teşekkürler, çok keyif aldık” diyerek evden ayrılmak.
- Hizmet sektöründe çalışanlara her zaman saygılı davranmak.
- Açıklama: Garson, kasiyer, kargo çalışanı gibi hizmet veren insanlara karşı nazik olmak insani bir sorumluluktur.
- Örnek: Restoranda garsona kaba davranmak yerine siparişinizi nezaketle vermek, memnun kalmadığınız bir durumda dahi kırıcı bir üslup kullanmamak.
Bu kurallara özen göstermek, hem kişisel ilişkilerinizi hem de genel toplumsal atmosferi iyileştirir. Her madde, başkalarıyla uyum içinde yaşamanın ve onlara karşı empati göstermenin farklı bir yüzünü yansıtmaktadır.