Eklendiği Tarih
Nov 10, 2024 5:49 AM
Görsel
Bu görsel, Michael J. Mauboussin’in Think Twice kitabından karmaşık durumlarda daha iyi kararlar alabilmek için dikkate alınması gereken önemli kavramları içeriyor. Kitap, düşünme hatalarını ve bu hatalardan nasıl kaçınılacağını ele alıyor. İşte görseldeki temel fikirlerin detaylı özeti:
1. Tünel Görüşü (Tunnel Vision)
- Bazı durumlarda alternatifleri göz ardı ederiz ve bu da dar bir perspektife yol açar.
- Doğrulama Yanlılığı: Kendi görüşlerimizi doğrulayan bilgiyi arama eğilimindeyiz, tersini gösteren bilgileri ise göz ardı ederiz.
2. Durumsal Farkındalık (Situational Awareness)
- Çevremizde olan biten, kararlarımızı etkiler. Örneğin, mağazadaki müzik bile satın alma davranışımızı değiştirebilir.
- Eylemsizlik Gücü (Power of Inertia): “Bu işi hep böyle yapıyoruz” düşüncesiyle, eski alışkanlıklara bağlı kalmak.
3. Şansın Etkisi (Influence of Luck)
- Şansın rolünü sıklıkla unutma eğilimindeyiz.
- Ortalamaya Dönüş (Reversion to the Mean): Çoğu zaman bu kavramı göz ardı ederiz ve yanlış yorumlarız. Olağanüstü olaylar genellikle ortalama duruma geri döner.
4. Uzmanların Rolü (Experts' Role)
- Uzmanlar, kötü seçimleri elemekte ve farklı bilgileri yaratıcı bir şekilde birleştirmekte iyidir.
- Kalabalıkların Bilgeliği (Wisdom of Crowds): Kalabalıkların kolektif bilgeliği genellikle bireysel uzmanlardan daha doğru olabilir.
5. Planlama Yanılgısı (Planning Fallacy)
- Bir görevin tamamlanması için gereken süreyi genellikle hafife alırız.
- Diğerlerini Hafife Alırız, Kendimizi Aşırı Değerlendiririz: Kendi becerilerimize aşırı güvenme eğilimindeyiz.
6. Kolektif Davranış (Collective Behavior)
- Karınca kolonisindeki bireylere değil, koloninin tamamına bakın. Bireysel eylemler sistemi tam olarak yansıtmayabilir.
- Karmaşık Sistemler: Bir sistemin tek bir parçasının özelliklerini genelleyerek tüm sistemi değerlendirmek mümkün değildir.
7. Kritik Noktalar (Critical Points)
- Karmaşık sistemlerde küçük değişiklikler bile büyük sonuçlara yol açabilir (Faz Geçişi).
- Faz Geçişi (Phase Transition): Sistemlerde küçük bozulmalar büyük değişikliklere neden olabilir.
8. Korelasyon Nedensellik Değildir (Correlation Not Causality)
- Çoğu zaman doğrudan nedensel bağlantılar kurarız, ancak bu bağlantılar genellikle yanlıştır.
- Örnek: Super Bowl kazananının ABD borsasını tahmin etmesi, aslında geçerli bir neden-sonuç ilişkisi değildir.
Genel Felsefe
- Yüksek riskli ve karmaşık durumlarda, daha iyi kararlar almak için bu kavramları göz önünde bulundurmak gerekir.
- Çevremize dair farkındalığı artırarak, doğrulama yanlılığından kaçınarak ve karmaşık sistemlerin dinamiklerini anlayarak daha akıllıca kararlar verebiliriz.
Bu özet, karmaşık durumlarda düşünce sürecinizi geliştirmenize ve yaygın tuzaklardan kaçınmanıza yardımcı olabilir.