.jpg)
📌 Genişletilmiş Özet
🎤 Şunu Bana Bir Anlat: Selçuk Şirin ile İnsan Psikolojisi ve Toplumsal Dinamikler
Zaman Aralığı: 00:00:00 - 00:45:51
📚 Selçuk Şirin’in Yeni Kitabı ve Seçim Analizi
Selçuk Şirin, programda yeni kitabı Bakışınızı Değiştirecek 10 Deney üzerine konuşuyor. Kitabın amacı, insan psikolojisini anlamak için yapılan klasik deneyleri geniş kitlelere anlatmak. Ayrıca, dünya genelinde gerçekleşen son seçimlerin analizine de değiniyor. Özellikle, Trump’ın seçimi kazanma ihtimali ve aşırı sağcı liderlerin yükselişi ele alınıyor.
- 🌎 Küresel Seçimler: 2024 yılı, demokrasiyle yönetilen ülkelerde seçmenlerin büyük bir kısmının sandığa gittiği bir yıl oldu. Hindistan, ABD, Brezilya, Meksika, Güney Kore, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde seçimler yapıldı.
- 📊 Seçim Sonuçlarının Analizi: Trump’ın kazandığı göz önünde bulundurulsa da, çoğu ülkede popülist sağcı liderler kaybetti. Örneğin, Fransa ve İngiltere’de sol ya da merkez sol partiler oylarını artırdı.
🏦 Ekonomi, Popülizm ve Korku Politikaları
💰 Ekonominin Seçimler Üzerindeki Etkisi
Konuşmada, ekonomik faktörlerin seçimlerde belirleyici olduğu vurgulanıyor. 2021-2022 yıllarında pandeminin etkisiyle dünya genelinde enflasyonun yükseldiği ve bunun siyasi dengeleri değiştirdiği anlatılıyor.
- Enflasyon, halkın günlük yaşamında en hızlı fark ettiği ekonomik gösterge olduğu için hükümetlere karşı tepkiye neden oluyor.
- Popülist sağcı liderlerin başarısız olduğu ülkelerde, enflasyonun ekonomik çöküşü hızlandırdığı belirtiliyor.
- Ancak Trump’ın kazanması, popülist siyasetin geri dönüşü anlamına gelebilir.
😨 Korku ve Siyaset
İnsan psikolojisinde korkunun güçlü bir duygu olduğu ve siyasette etkili bir araç olarak kullanıldığı vurgulanıyor. Trump gibi liderlerin göçmen korkusunu manipüle ederek halk desteği sağladığı belirtiliyor.
- 📉 Korkunun Gücü: İnsanlar, korku duydukları konulara daha hızlı tepki verirler. Politikacılar, özellikle göçmenler gibi konuları kullanarak toplumda korku yaratabiliyor.
- 💡 Umut ve Korku Dengesi: Obama gibi liderler umut politikasıyla seçim kazanabilirken, popülist liderler korkuyu kullanarak oy toplayabiliyorlar.
🔬 Psikolojik Deneylerle Toplumsal Dinamikler
Selçuk Şirin, kitabında yer alan deneylerden bazılarını anlatıyor. Bu deneyler, insan doğasının nasıl çalıştığını ve grup psikolojisinin nasıl şekillendiğini gösteriyor.
🏕 Robbers Cave Deneyi - Muzaffer Şerif
Bu deney, insanların grup aidiyeti üzerinden nasıl düşmanlık geliştirebileceğini gösteriyor.
- İki ayrı grup oluşturuluyor ve rekabete sokuluyor.
- Düşmanlık giderek artıyor, ancak ortak bir hedef belirlenince bu düşmanlık azalıyor.
- Bu deney, uluslararası çatışmaların psikolojisini anlamak için sıkça kullanılıyor.
⚡ Milgram İtaat Deneyi
Deney, insanların otorite figürlerine karşı nasıl itaat ettiklerini ve emirleri sorgulamadan yerine getirdiklerini ortaya koyuyor.
- Denekler, başka bir katılımcıya elektrik şoku vermeleri için yönlendiriliyor.
- %60-70’i, kişinin acı çektiğini bilse bile otoritenin emrini uygulamaya devam ediyor.
- Bu deney, Nazi Almanyası’ndaki suçların nasıl işlendiğini anlamada da kullanılmıştır.
📏 Solomon Asch’in Grup Baskısı Deneyi
Bu deney, insanların bireysel fikirlerini bırakıp çoğunluğun fikrine uyma eğiliminde olduğunu gösteriyor.
- Bir grup insan yanlış bir cevap veriyor ve denekler de gruba uyuyor.
- Tek bir kişi doğru cevabı söylediğinde, diğerlerinin de doğruyu söyleme ihtimali 3-4 kat artıyor.
- Bu deney, sosyal baskının bireyler üzerindeki gücünü gösteriyor.
🏛 Stanford Hapishane Deneyi
Bu deney, insanların rollerine nasıl hızlı bir şekilde adapte olduklarını ve gücün nasıl kötüye kullanılabildiğini gözler önüne seriyor.
- Rastgele gardiyan ve mahkum olarak seçilen denekler, kısa sürede rollerine adapte oluyor.
- Gardiyan rolündeki kişiler, mahkumlara sert ve zalim davranmaya başlıyor.
- Bu deney, otoritenin ve gücün kötüye kullanımını gösteriyor.
🌍 Aşırı Sağın Yükselişi ve Küreselleşme Karşıtlığı
Dünya genelinde milliyetçiliğin ve aşırı sağ hareketlerin yükselişi ele alınıyor. Özellikle milliyetçi liderlerin globalleşmeye karşı tavırları inceleniyor.
- Kapalı toplumlara yönelim: Küreselleşmenin olumsuz yönleri ön plana çıkarılarak sınırların kapanması gerektiği iddia ediliyor.
- Avrupa Birliği ve Milliyetçilik: Milliyetçi liderler Avrupa Birliği’ni zayıflatmak istiyor.
- Trump ve Göçmen Karşıtlığı: Trump ve benzeri liderler, göçmenleri suçlayarak siyasi destek elde ediyorlar.
📖 Selçuk Şirin’in Bilim Yaygınlaştırma Çabaları
Selçuk Şirin, bilimin toplum içinde daha fazla yer alması gerektiğini savunuyor. Türkiye’de bilim insanlarının medya aracılığıyla daha fazla konuşmasının önemine değiniyor.
- 🎓 Bilimsel Düşüncenin Önemi: Bilim insanlarının yalnızca kendi alanlarında konuşmaları gerektiğini savunuyor.
- 📢 Medyada Bilim: Televizyon programlarında bilimsel bakış açısının eksikliğini eleştiriyor.
🏆 Daron Acemoğlu ve Nobel Ödülü
Daron Acemoğlu’nun Nobel Ekonomi Ödülü alması da programda konuşulan konular arasında yer alıyor. Selçuk Şirin, Acemoğlu’nun başarılarını ve bu ödülün zamanlamasının politik atmosferle nasıl bağlantılı olduğunu değerlendiriyor.
- 📉 Kurumların Önemi: Acemoğlu’nun çalışmaları, güçlü kurumların ekonomik gelişimi nasıl etkilediğini gösteriyor.
- 📖 Türkiye Bağlantısı: Acemoğlu’nun Türk kültürüne olan ilgisi ve akademik kariyerindeki başarıları ele alınıyor.